คอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) ตำนานนครที่ไม่มีวันพ่ายแห่งโลกโบราณ

คอนสแตนติโนเปิล (Constantinople) เป็นเมืองสำคัญในประวัติศาสตร์ที่มีความสำคัญทางทรัพยากรทางธรรมชาติและทางทางการคมนาคม ตั้งอยู่บนทวีปเอเชียของเกาะอัสเทอร์ครอมระหว่างยุโรปและเอเชีย สถานที่ตั้งของเมืองอยู่ที่ช่องแคบของแคว้นบอสโฟรัสและเชื่อมต่อกับทะเลดำทางแคว้นมาร์มารา มีความสำคัญจากการที่มีท่าเรือในสมัยก่อนทำให้เป็นเส้นทางค้าสำคัญระหว่างยุโรปและเอเชียในช่วงระยะเวลาหลายศตวรรษ ประวัติศาสตร์ของคอนสแตนติโนเปิลเริ่มต้นในช่วงกลางของปี 330 ซึ่งเมืองนี้ก่อตั้งโดยจักรพรรดิโคนสแตนติโนเปิลที่เป็นจักรพรรดิโรมัน คอนสแตนติโนเปิลมีบทบาททางทหารที่สำคัญในการปกครองอาณาจักรโรมันตะวันออกในยุคศตวรรษที่ 4-15

ในช่วงสมัยกลาง โดยเฉพาะในสมัยจักรพรรดิอังกฤษ โดยเฉพาะจักรพรรดิคอนสแตนตินุสที่หนุนเชื้อสายคอนสแตนติโนเปิลมาก โดยในสมัยที่มีการรุกรานจากยุโรป ต่อจากสมัยที่มีการรุกรานจากยุโรปตะวันตก คอนสแตนติโนเปิลกลับมามีความสำคัญและเติบโตในสมัยของอิสลาม ในปี 1453 กองกำลังของออตโตมันทร์มหามุนีถึงและเข้าครอบงำคอนสแตนติโนเปิล ทำให้อาณาจักรบีซันทิสถูกพลัดพราก และเมืองคอนสแตนติโนเปิลกลายเป็นศูนย์กลางของอิสลามในภูมิภาคนี้

ยุคสมัยอิสลาม

ในยุคอิสลาม คอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองสำคัญทางเศรษฐกิจและทางการค้า โดยเฉพาะในการค้าสินค้าทางทะเลระหว่างยุโรปและเอเชีย และมีบทบาททางทางเชื้อสายและวัฒนธรรมที่สำคัญ ระหว่างสมัยโบราณสถาปัตยกรรมและสิ่งปลูกสร้างที่สำคัญปรากฏในคอนสแตนติโนเปิล เช่น ฮากียร์ซอฟต์แห่งอันไธซอมี ซึ่งเป็นมหาวิหารที่สร้างขึ้นในสมัยโบราณสถาปัตยกรรมของอันติก และหอนีโอรของยุโรปซึ่งก่อตั้งขึ้นในสมัยสถาปัตยกรรมบาโรก

เมื่อเส้นทางทางคมนาคมในยุคที่เป็นอิสลามแผ่ขยายต่อไป คอนสแตนติโนเปิลกลายเป็นตัวกลางในการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนความรู้และวัฒนธรรม ในยุคที่คอนสแตนติโนเปิลเป็นศูนย์กลางของอิสลาม มีการส่งเสริมการศึกษาและการสร้างวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาอย่างมาก คอนสแตนติโนเปิลเป็นที่ตั้งของมหาวิทยาลัยเอเชียตะวันออก ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาที่สำคัญในสมัยนั้น มหาวิทยาลัยเอเชียตะวันออกได้เป็นที่รู้จักกันในชื่อ Byzantine University (Universitas Byzantina) หรือ University of Constantinople (Universitas Constantinopolitanus) มีการสอนวิชาต่างๆ เช่น ปรัชญาศาสตร์ วรรณคดี สถาปัตยกรรม ศิลปะ การทำเหล็ก การแพทย์ เภสัชวิทยา และกฎหมาย

นอกจากนี้ เมืองคอนสแตนติโนเปิลยังมีห้องสมุดที่สำคัญ ที่เก็บรวบรวมหนังสือและเอกสารที่มีค่าอย่างมาก ห้องสมุดนี้มีชื่อว่า Bibliotheca Anthenaeum และมีสถานที่ทางวัฒนธรรมอื่นๆ เช่น โรงเรียนสำหรับการศึกษาทางศาสนา โบสถ์และวัดที่สำคัญ และโรงพยาบาล ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมความรู้และวัฒนธรรมที่คอนสแตนติโนเปิลมีให้กับประชาชนในสมัยนั้น

ยุคทองของ คอนสแตนติโนเปิล (Constantinople)

คอนสแตนติโนเปิลในศตวรรษที่ 12 และ 13 เป็นยุคทองของอิสลาม มีการพัฒนาทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมอย่างมากในช่วงนี้ นับเป็นสมัยที่มีการค้นพบและพัฒนาความรู้ในหลายด้าน และมีการส่งเสริมการค้าและการสื่อสารกับยุโรปและเอเชียอย่างสัมพันธ์กันอย่างต่อเนื่อง ในด้านศิลปะ สถาปัตยกรรมแบบบิซันทีนที่สร้างขึ้นในยุคนี้เต็มไปด้วยความงดงามและความยิ่งใหญ่ ตัวอย่างที่สำคัญคือ กายสิทธิ์ฮากียร์ซอฟต์แห่งอันไธซอมี (Hagia Sophia) ที่เป็นอนุสรณ์กับความสวยงามและความสูงของโดมกลางที่นับถือว่าเป็นสิ่งสร้างที่ยิ่งใหญ่และเป็นเอกลักษณ์ของคอนสแตนติโนเปิล นอกจากนี้ยังมีการสร้างโบสถ์และวัดที่สำคัญอื่นๆ ที่เป็นสัญลักษณ์ของศาสนาอิสลามในยุโรปตะวันออก

ในด้านเศรษฐกิจ คอนสแตนติโนเปิลเป็นศูนย์กลางของการค้าและการแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างยุโรปและเอเชีย มีการค้าขายอย่างเจริญก้าวหน้าและการผลิตสินค้าที่หลากหลาย โดยเฉพาะการผลิตผ้าไหมและผลิตภัณฑ์จากเหล็ก การผลิตผ้าไหมและผลิตภัณฑ์จากเหล็กที่เป็นพื้นฐานในคอนสแตนติโนเปิลในยุคนี้ ได้รับความเชื่อมั่นและความเคารพจากชาวยุโรปและเอเชีย ผ้าไหมที่ผลิตในคอนสแตนติโนเปิลเป็นที่เรียนรู้และโด่งดังทั้งในยุโรปและเอเชีย การผลิตผ้าไหมในคอนสแตนติโนเปิลมีการใช้เทคนิคการทอที่ล้ำสมัยและการใช้สารสกัดจากต้นไหมที่มีคุณภาพสูง ทำให้ผ้าไหมจากคอนสแตนติโนเปิลเป็นที่รู้จักในชื่อ “ไหมคอนสแตนติโนเปิล” (Constantinople silk) หรือ “ไหมบิซันทีน” (Byzantine silk) ที่มีคุณภาพและความงดงามที่ยอดเยี่ยม

การผลิตผลิตภัณฑ์จากเหล็กในคอนสแตนติโนเปิลก็เป็นอีกศักยภาพทางเศรษฐกิจที่สำคัญ โรงงานเหล็กในคอนสแตนติโนเปิลผลิตเหล็กและผลิตภัณฑ์เหล็กที่หลากหลาย เช่น การประดิษฐ์อาวุธ อุปกรณ์ทหาร วัตถุดิบสำหรับสร้างสิ่งก่อสร้าง และเครื่องมืออื่นๆ ซึ่งได้รับความนิยมและความต้องการจากตลาดในยุโรปและเอเชีย มีการสร้างท่าเรือในคอนสแตนติโนเปิลที่เป็นศูนย์กลางของการค้าสินค้า สถานที่สำคัญคือท่าเรือโกลเต็มี (Golden Horn) ซึ่งเป็นอุโมงค์เรือที่มีความสามารถในการรองรับจำนวนมากของเรือที่เข้ามาค้าขายในเมืองคอนสแตนติโนเปิล ท่าเรือโกลเต็มีมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมต่อการค้าระหว่างยุโรปและเอเชีย โดยเฉพาะการค้าสินค้าทางทะเล เช่น ผ้าไหม อาวุธ จี้เหล็ก สินค้าปลูกสร้าง และสินค้าอื่นๆ

นอกจากนี้ คอนสแตนติโนเปิลยังเป็นศูนย์กลางของการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างยุโรปและเอเชีย มีการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม ความคิดเชิงปรัชญา และความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ทำให้คอนสแตนติโนเปิลเป็นศูนย์กลางของการเรียนรู้และวัฒนธรรมที่สำคัญในยุคนั้น รวมถึงความสำคัญทางทหารของคอนสแตนติโนเปิลซึ่งเป็นศูนย์กลางของกองทัพและการป้องกัน ทำให้คอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองที่มีความสำคัญทางทางเศรษฐกิจ ทางการค้า วัฒนธรรม และการป้องกันในยุคนั้น

การล่มสลายของ คอนสแตนติโนเปิล

คอนสแตนติโนเปิลถูกล่มสลายในปี 1453 โดยกองทัพตุรกีในการบุกรุกและรุกรานเมือง เหตุการณ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของสงครามโคราช (Fall of Constantinople) ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญในประวัติศาสตร์ที่ส่งผลกระทบมากในหลายด้าน ในช่วงระหว่างทศวรรษที่ 13 ถึงทศวรรษที่ 15 อาณาจักรบิซันทีนเป็นศูนย์กลางของอิสลามที่เหลืออยู่ในเขตที่กำหนดไว้ และเป็นรัชกาลสุดท้ายของอิสลามระหว่างศึกษาต่อมาโดยกองทัพตุรกีในฐานะที่เป็นอัฐธานกรรมจุลที่คุมอิสลามในสมัยนั้น อย่างไรก็ตามในปี 1453 มหาอุปกรณ์ยิ่งใหญ่ของตุรกีโอตโตมันที่นำโดย Sultan Mehmed II บุกเข้ามาในเมืองและโจมตีอุปรากรแห่งคอนสแตนติโนเปิล เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 1453 กองทัพตุรกีสามารถเข้าถึงกำแพงรอบเมืองและทำให้กำแพงนั้นพังลง จากนั้นกองทัพตุรกีกำจัดและครองคอนสแตนติโนเปิล ทำให้การปกครองของอิสลามระบาดในพื้นที่นั้น ตามนี้จึงสิ้นสุดการปกครองของรัชกาลบิซันทีน และเป็นการสิ้นสุดของอิสลามตะวันออกที่คอนสแตนติ

“คอนสแตนติโนเปิล” เป็นมหานครที่ตั้งอยู่ในทำเลที่เป็นยุทธศาสตร์ เชื่อมต่อสามทวีปทั้งเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา จึงเป็นศูนย์กลางทางการเมือง เศรษฐกิจ การศึกษา และวัฒนธรรมของจักรวรรดิต่าง ๆ ยาวนานเกือบ 1,600 ปี ตั้งแต่ยุคโรมันหรือไบแซนไทน์ ละติน จวบจนจักรวรรดิออตโตมัน อีกทั้งตกเป็นที่หมายปองของอารยธรรมต่าง ๆ นับแต่อดีตกาลจนถูกศัตรูบุกรุกโจมตีนับครั้งไม่ถ้วน “ประวัติศาสตร์คอนสแตนติโนเปิล” เล่มนี้ นำเสนอเกร็ดประวัติ มุมมองและข้อมูลของมหานครที่โด่งดัง จากการถูกคั่นกลางด้วยช่องแคบบอสฟอรัส และเต็มไปด้วยโบราณสถานที่สำคัญ ยิ่งใหญ่และงดงามจนได้รับการขนานนามว่า “ราชินีแห่งนครทั้งมวล” ทั้งประวัติการสร้างเมืองใน “ดินแดนที่อยู่ฝั่งตรงข้ามเมืองของคนตาบอด” ตามคำทำนายจากเทพพยากรณ์ศักดิ์สิทธิ์เดลฟี (Oracle of Delphi) ประวัติของบุคคลที่ทรงอิทธิพลต่อคอนสแตนติโนเปิลเป็นอย่างยิ่ง ได้แก่ จักรพรรดิคอนสแตนตินมหาราช ผู้ก่อตั้งมหานครคอนสแตนติโนเปิล และสุลต่านเมห์เหม็ดที่ 2 แห่งจักรวรรดิออตโตมัน ผู้พิชิตกรุงคอนสแตนติโนเปิล ไปจนถึงเรื่องราวของกำแพงแห่งคอนสแตนติโนเปิลที่ได้ชื่อว่า เป็นระบบป้องกันเมืองที่ซับซ้อนและเข้มแข็งที่สุดแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์โลก ที่คุ้มครองมหานครแห่งนี้ให้อยู่รอดจากเงื้อมมือของศัตรูมายาวนานหลายร้อยปี จวบจนเรื่องราวของไฟกรีกและปืนใหญ่ หนึ่งอาวุธพิทักษ์และหนึ่งอาวุธพิชิตกรุงคอนสแตนติโนเปิล ไปจนถึงการที่มหานครแห่งนี้ถูกพิชิตโดยชาวคริสต์ด้วยกันเอง ในสงครามครูเสดครั้งที่ 4 และการถูกกองทัพจักรวรรดิออตโตมัน บุกพิชิตอย่างถาวรในปี ค.ศ. 1453

ซื้อ ประวัติศาสตร์คอนสแตนติโนเปิล ราชินีแห่งนครทั้งมวล Constantinople: The Queen of Cities